Decyzja o rozwodzie należy do najtrudniejszych w życiu. Mimo że czujesz, że Wasze małżeństwo jest już tylko fikcją i lepiej będzie, jeśli się rozstaniecie, również na gruncie prawnym, to jednak odczuwasz obawy. Sprawdź, z czym się wiąże rozwód i co musisz wiedzieć, zanim złożysz pozew.

Chcę rozwodu - co dalej?

Zanim podejmiesz jakiekolwiek kroki, zastanów się, czy jesteś stuprocentowo pewien/pewna tej decyzji. Rozwód niesie ze sobą wiele konsekwencji na gruncie prawnym, ale także prywatnym. Są to takie kwestie, jak:

• ustalenie opieki nad dziećmi,

• podział majątku wspólnego,

• rozstrzygnięcie kwestii wspólnego mieszkania, domu, kredytu,

• zasądzenie alimentów,

• konsekwencje psychiczne (zmierzenie się z osamotnieniem, czy poczuciem porażki na tle budowania więzi i związku, cierpienie dzieci z powodu rozstania rodziców, lęk o swoją przyszłość bez współmałżonka).

Rozwód powinien nastąpić tylko wtedy, kiedy nastąpił trwały rozkład pożycia małżeńskiego, tj. małżonkowie nie czują już między sobą więzi, nie współżyją ze sobą, nie chcą dzielić się majątkiem.

Najczęstsze przyczyny rozwodów:

• zbyt pochopne podjęcie decyzji o ślubie — niezgodność charakterów,

• niewierność małżonkowi (zdrada),

• różnice światopoglądowe i religijne,

• liberalizacja związków,

• nałóg jednego ze współmałżonków wpływający destrukcyjnie na drugiego małżonka (alkoholizm, hazard, narkomania),

• zaniedbywanie obowiązków małżeńskich i rodzinnych, 

• niedopasowanie temperamentów seksualnych,

• długotrwała nieobecność jednego z małżonków (np. wyjazdy zagraniczne), • nieporozumienia finansowe.

Najpiękniejszy ślub czy długotrwały okres narzeczeństwa nie gwarantują nam, że małżeństwo przetrwa próbę czasu,a pożycie małżeńskie będzie udane. Nawet jeśli my sami dokładamy starań, aby było ono zgodne, szczęśliwe i trwałe, to nie zawsze drugi małżonek robi to samo.

Jeśli więc upewnimy się, że jedynym wyjściem jest rozwiązanie małżeństwa, to od razu powinniśmy przemyśleć, jaką jego formę wybieramy: czy chcemy, aby sąd wziął pod uwagę winę współmałżonka, czy jednak wolimy rozstać się polubownie.

Rozwód z orzekaniem o winie, czy bez?

Rozwód może przyjąć dwie formy, tj:

• z orzekaniem o winie jednego z małżonków,

• bez orzekania o winie, czyli za porozumieniem stron.

To, którą z nich wybierzemy, zależy w głównej mierze już od samego pozwu rozwodowego. Ponadto warto zaznaczyć, że znacznie szybsze i tańsze jest założenie sprawy rozwodowej bez orzekania o winie. Wtedy jedynym kosztem jest opłata sądowa w wysokości 600 zł (ponosi ją składający pozew), która na dodatek po orzeczeniu sądu dzielona jest pomiędzy byłych małżonków (składający otrzymuje zwrot połowy kosztów). Warunkiem rozwodu za porozumieniem jest pisemna zgoda obydwu stron.

Znacznie dłuższy i bardziej skomplikowany jest proces rozwodowy z orzekaniem o winie współmałżonka. Jeśli jedna ze stron czuje niesprawiedliwość, musi przed sądem dowieść swojej krzywdy, czyli w postępowaniu rozwodowym konieczny będzie udział świadków oraz opinia biegłego. Proces rozwiązania małżeństwa z orzekaniem o winie może trwać nawet kilka lat, a aby zapadł ostateczny wyrok, trzeba przedstawić jednoznaczne i niepodważalne dowody.

W obu formułach rozwodu sąd może zarządzić alimenty na rzecz osoby, której w jego skutek istotnie pogorszy się sytuacja materialna:

• rozwód bez orzekania o winie — obowiązek alimentacyjny wygasa po 5 latach od orzeczenia sądu,

• rozwód z orzekaniem o winie — nieograniczony czas obowiązku alimentacyjnego, aż do momentu zawarcia nowego związku małżeńskiego przez stronę pokrzywdzoną.

Pozew o rozwód — jak napisać i kiedy złożyć?

Dobry pozew o rozwód, zarówno z jak i bez orzekania o winie to podstawa w sprawach rozwodowych. Warto sporządzić go z udziałem prawnika, który zadba, aby pismo zawierało wszystkie konieczne punkty, zwłaszcza jeśli domagamy się orzeknięcia winy współmałżonka.

Gotowy pozew rozwodowy składa się osobiście lub listownie do Sądu Okręgowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania małżonków. Możne być to także sąd miejsca zamieszkania powoda lub pozwanego. Pamiętajmy, że w wybranym przez nas sądzie będzie odbywać się rozprawa rozwodowa, dlatego wybierzmy najwygodniejszą opcję.

Przed wniesieniem pozwu powinniśmy także podjąć decyzję o zatrudnieniu adwokata. Jego udział w sprawie z pewnością wpłynie korzystnie na końcowy wyrok. Oczywiście nie ma obowiązku wynajmu pełnomocnika i można występować w sądzie osobiście.

Co musi zawierać pozew rozwodowy?

Pismo powinno zawierać następujące informacje:

• datę złożenia pozwu oraz adres Sądu Okręgowego, w którym będzie składany, •

dokładne dane obu stron, zarówno powoda, jak i pozwanego (imiona, nazwiska, adresy i numery PESEL),

• tytuł z określeniem formy pozwu (Pozew o rozwód z orzekaniem o winie lub Pozew o rozwód bez orzekania o winie),

• fragment, w którym wskazujemy powód rozpadu małżeństwa i uzasadniamy złożenie pozwu,

• fragment, w którym wskażemy nasze żądania (np. podział po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej),

• fragment, w którym określimy kwestie kontaktów z dziećmi (np. powierzenie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi),

• listę świadków w sprawie rozwodowej, 

• podpis powoda lub reprezentującego go prawnika.

Złożyć pozew o rozwód należy w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, ponadto trzeba do nich dołączyć odpis aktu małżeństwa oraz odpisy aktów urodzenia małoletnich dzieci.

Spotykamy się w sądzie!

Po wniesieniu pozwu najczęściej trzeba poczekać od 2 do 6 miesięcy na pierwszą rozprawę. Wyznaczenie terminu rozprawy najczęściej następuje tuż po odpowiedzi na wniosek lub po upływie czasu wyznaczonego na nią. Dobrze jest poświęcić ten czas na właściwe przygotowanie się do sprawy rozwodowej, na przykład gromadząc dowody lub dogadując się z drugą stroną w kwestii podziału majątku małżonków czy kwestii opieki nad dziećmi.

Porozumienie rodzicielskie i majątkowe znacznie przyspiesza rozwód, oszczędzając sądowi konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego.

Pierwsza rozprawa rozwodowa zazwyczaj budzi stres i niepewność. Na niej obie strony muszą przedstawić swoje stanowiska, a także opowiedzieć, jak doszło do rozkładu pożycia małżeńskiego. Jeśli jedna ze stron nie stawi się na rozprawie, sąd może nałożyć na nią grzywnę (jeśli ta w odpowiedni sposób nie usprawiedliwi nieobecności).

Każdy rozwód jest inny, dlatego ciężko określić długość procesu. Może być to zarówno kilka miesięcy, jak i kilka lat. Wszystko zależy od woli obu stron.

Rozwód na jednej rozprawie — czy jest możliwy?

Wyrok rozwodowy już na pierwszej rozprawie sądowej jest możliwe, jednak zachodzi bardzo rzadko. Taka sytuacja ma miejsce, jeśli małżonkowie dogadali się we wszystkich kwestiach majątkowych, nie posiadają małoletnich dzieci i chcą uzyskać rozwód bez orzekania o winie - wtedy nie jest potrzebne postępowanie dowodowe.

Jeśli zależy nam na jak najszybszym rozwiązaniu małżeństwa, powinniśmy jeszcze przed rozprawą uzgodnić wszystkie najważniejsze kwestie zakończenia związku małżeńskiego. Jeśli jednak jeden z małżonków ponosi winę za zupełny rozkład małżeństwa i chcemy to udowodnić, musimy przygotować się na długotrwałe postępowanie sądowe.

Prawomocność wyroku rozwodowego

Postępowanie rozwodowe jest szczególnym typem sprawy, której wyrok uprawomocnia się już w terminie 7 dni od ogłoszenia. Oczywiście mamy w tym czasie prawo do apelacji, którą powinniśmy złożyć do Sądu Rejonowego.

Skutki majątkowe rozwodu

Każdy rozwód dotyka kwestii majątkowych. W końcu będąc małżeństwem, zazwyczaj ma się wspólny majątek (mieszkanie, sprzęty domowe, samochód itd.). Niekiedy sprawa o podział majątku wspólnego toczy się niezależnie od sprawy rozwodowej.

Wraz z ustaniem małżeństwa sąd rozstrzyga takie kwestie, jak:

• ustanie ustroju majątkowego małżeństwa,

• rozstrzygnięcie własności i podziału majątku wspólnego,

• ustanie obowiązku wzajemnej pomocy finansowej lub alimentów na rzecz byłego małżonka.

Jeśli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd może zarządzić eksmisję jednego z nich, na żądanie drugiego małżonka. Należy pamiętać, że majątek wspólny można podzielić tylko wtedy, kiedy drugi małżonek wyraża zgodę na to.

Czy sąd może odmówić rozwodu?

Nie każdy ma świadomość, że istnieją przesłanki, które mogą wpłynąć na to, że sąd nie orzeknie rozwodu, mimo że między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. W istocie może tak się zdarzyć, jeśli rozwód:

• Miałby negatywny wpływ na dobro wspólnych małoletnich dzieci (również adoptowanych) - chodzi tutaj jedynie o względy psychiczne, nie ekonomiczne. Kwestia pogorszenia się sytuacji materialnej nie jest przeszkodą w sprawie rozwodowej, gdyż rozwiązują ją zasądzone alimenty. Sąd nie zgodzi się na rozwód, jeśli jedna ze stron mogłaby w jego skutek zerwać więź z dzieckiem (na przykład zakładając nową rodzinę).

• Byłby niezgodny z zasadami współżycia społecznego — tutaj prawo nie podaje konkretnych przykładów, jednak powszechnie wiadomo, że chodzi o ogólnie przyjęte normy moralne i etyczne. Ten zapis ma chronić małżonka przed rażącą krzywdą. Przykładowo: jeśli uległ on ciężkiemu wypadkowi i potrzebuje opieki, a druga strona postanawia go w tym momencie opuścić, to sąd prawdopodobnie oddali pozew rozwodu.

• Byłby żądaniem jedynie małżonka winnego rozkładu pożycia, natomiast druga strona nie daje na niego zgody — nie ma możliwości orzeczenia rozwodu, jeśli strona pokrzywdzona nie wyraża na niego zgody. Małżonek, który doprowadził do rozpadu pożycia, nie może żądać ustania małżeństwa. Pamiętajmy jednak, że tutaj także stosuje się zasady współżycia społecznego, tak więc odmowa z zemsty nie zostanie wzięta pod uwagę.

Rozwód a separacja

Orzeczenie rozwodu jest możliwe tylko, jeśli nastąpił trwały rozpad pożycia małżeńskiego. Jeśli istnieją przesłanki wskazujące na możliwość odnowienia więzi, możemy wystąpić o separację. Jest ona podobna do rozwodu, gdyż również ustala się kwestie majątkowe, alimentacyjne czy opiekę nad dziećmi. Różnica tkwi w tym, że osoby w separacji wciąż są małżeństwem i nie mogą zawrzeć nowego związku małżeńskiego.

Separacja jest wyjściem, jeśli sąd w wyroku rozwodowym orzeka, że rozwiązania małżeństwa jest niemożliwe lub współmałżonek nie wyraził zgody na rozwód.

Przeczytaj poprzedni artykuł!

ILE KOSZTUJE UKŁADANIE KOSTKI BRUKOWEJ?