REWALORYZACJA CMENTARZA ZASŁUŻONYCH WIELKOPOLAN
Jeden z najbardziej urokliwych i malowniczych zakątków naszego miasta – Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu – to miejsce szczególnie bliskie sercu każdego Poznaniaka. To urosła w ostatnich latach do rangi narodowych nekropolia kryjąca prochy wybitnych córek i synów wielkopolskiej ziemi – prezydentów Poznania, pierwszego dowódcy Powstania Wielkopolskiego, wybitnych społeczników, naukowców, artystów i pisarzy. Niestety wiele spośród zabytkowych nagrobków wciąż niszczeje czekając na lepsze czasy.
Można jednak odwrócić niszczący bieg czasu i przywrócić blask choćby części z nich. Do 30 listopada br. można jeszcze oddać swój głos na projekty w Poznańskim Budżecie Obywatelskim na rok 2017 w tym również na projekt Rewaloryzacji Cmentarza Zasłużonych Wielkopolan! Cmentarz Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu stanowi wciąż zapomniany i niedoceniony zabytkowy obszar leżący w samym sercu naszego miasta. To jedyna a zarazem najstarsza w Poznaniu nekropolia, która może się poszczycić tak wielką liczbą pochówków zasłużonych Wielkopolan a zarazem tak bogatym zbiorem cennych, zabytkowych dzieł sztuki sepulkralnej, zabytkowych nagrobków i epitafiów. Owa – zaliczana do elitarnego grona „narodowych” – nekropolia stanowi dla Poznania to, czym dla Warszawy są Powązki, dla Wilna – Rossa, a dla Lwowa – Cmentarz Łyczakowski. Niestety – cmentarz przez bardzo długi okres był całkowicie zaniedbany, pozbawiony jakiejkolwiek ochrony, zabezpieczenia przed dewastacją, praktycznie pozostawiony sobie.
Dopiero od lat 80. XX w. rozpoczęto proces jego rewitalizacji – proces, który – jak się wydaje – nie został jeszcze w pełni sfinalizowany, bowiem istnieje jeszcze kilka bardzo istotnych jego elementów do realizacji. Oscylują one wokół czterech głównych postulatów: renowacji wybranych zabytkowych nagrobków, właściwego wyeksponowania walorów artystycznych zabytkowych nagrobków poprzez zainstalowanie odpowiedniego oświetlenia i podświetlenia wybranych fragmentów Cmentarza, zabezpieczenia zabytkowego obszaru przed dewastacją i kradzieżami poprzez instalację profesjonalnego monitoringu w postaci kilku kamer podłączonych do serwera Systemu Monitoringu Wizyjnego Miasta Poznania i umożliwiających całodobową obserwację Cmentarza, w końcu podkreślenia jego turystyczno-dydaktycznych walorów. Ostatni z postulatów dotyczy wielkiego potencjału dydaktycznego, który ów cmentarz posiada – niestety obecnie na jego terenie brakuje nawet zwykłej tablicy informacyjnej a szkoda, bo wystarczyłoby zainspirować się choćby stołecznymi Powązkami. Wspaniale by było, gdyby udało się postawić dwie tablice informacyjne - pierwszą zawierającą opis cmentarza i jego rys historyczny (w j. polskim, angielskim i niemieckim) oraz drugą – zawierającą plan cmentarza z zaznaczonymi ponumerowanymi najważniejszymi mogiłami i umieszczoną obok ponumerowaną listą najważniejszych pochowanych osób. Wszystkie powyższe postulaty zawarłem w projekcie zgłoszonym do Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego na 2017 r.
Projekt ów znalazł się w gronie projektów ogólnomiejskich wstępnie zaakceptowanych przez Gabinet Prezydenta Poznania. Ażeby jednak mógł być zrealizowany potrzebne jest Państwa poparcie. W związku z powyższym zwracam się do Państwa z uprzejmą prośbą o oddanie głosu na powyższy projekt w Poznańskim Budżecie Obywatelskim na rok 2017. Projekt uzyskał aprobatę i poparcie urzędników Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu, Zarządu Zieleni Miejskiej oraz Plastyka Miejskiego. Z całą pewnością znajdzie on również poparcie nie tylko wśród instytucji dbających o zabytki w naszym mieście, ale także wśród szerokiego grona Poznaniaków, którym leży na sercu los pamiątek lokalnej historii i którzy dostrzegają wielki, wciąż drzemiący, turystyczny potencjał Grodu Przemysła. Każde szanujące się miasto dba o swoje nekropolie – zwłaszcza te zabytkowe. Dba o miejsca pochówku swych obywateli – zwłaszcza tych zasłużonych – należycie dba o ich pamięć oraz o właściwe i godne ich upamiętnienie. Dbałość o zabytkowe nekropolie stanowi dziś standard we wszystkich cywilizowanych krajach, jest miarą ich dojrzałości i stopnia kultury. Dbanie o wspólne dziedzictwo nie stanowi jednak jednorazowego zadania, ale wymaga stałych zabiegów. Jestem przekonany, iż w tym zabytkowym, malowniczo położonym zakątku Poznania wciąż drzemie olbrzymi potencjał dydaktyczno – turystyczny a korzyści z niego płynące są nie do przecenienia. Jan Gaspars