Kultura i styl

Źródło: wikipedia.pl

Mańkut oznacza osobę leworęczną. W naszej gwarze poznańskiej można się też spotkać z określeniem szmaja czy szmania. Wyrażenie osoba leworęczna nie do końca jednak precyzyjnie określa, kim naprawdę jest mańkut.

Mańkuci są powszechnie uważani za osoby dość niespotykane, dlaczego? Otóż większa część populacji ludzkiej to osoby praworęczne. Zaledwie 8 do 15% ludzi na świecie jest leworęcznych.

Według archeologów, leworęczni byli już artyści jaskiniowi. Badacze dowodzą, że nasi przodkowie z paleolitu, którzy nie umieli rysować z pamięci,  wykorzystywali własną dłoń, by odwzorować jej kontur. Około 23% odbić ludzkich dłoni, pochodzących z najsłynniejszych jaskiń na świecie, przedstawia dłonie prawe, co świadczyć może o tym, że wykonane zostały przez leworęcznych przedstawicieli społeczności zbieraczy i łowców.

O mańkuctwie można znaleźć wiele ciekawostek takich, jak np. to, że więcej rodzi się leworęcznych mężczyzn niż kobiet. Szmaja jest bardziej narażony na choroby psychiczne, jak np. schizofrenia, neurologiczne jak padaczka czy choroby układu odpornościowego. Badania pokazują również, że jeżeli oboje rodziców jest praworęcznych, to prawdopodobieństwo,     że dziecko będzie leworęczne wynosi niecałe 2%.

Czy oprócz używania lewej ręki do wykonywania czynności, wymagających dużej precyzji ruchów, takich jak pisanie czy jedzenie, są jeszcze jakieś różnice między prawo - a leworęcznymi? Czy jest to możliwe, by leworęczni inaczej postrzegali świat lub by w pewnych dziedzinach życia mieli łatwiej? Oczywiście, że tak!

Naukowcy dowodzą, że predyspozycje do leworęczności mają osoby z bardziej rozwiniętą prawą półkulą mózgu odpowiedzialną za wyobraźnię, kreatywność, intuicję, muzykę i sztukę oraz wrażliwość i empatię. Co prawda przez to mańkuci nie potrafią przegrywać i trudniej im przyznać się do porażki, ale też większość z nich ma znakomite poczucie rytmu, ogromną wrażliwość na muzykę oraz głębsze spojrzenie i zrozumienie sztuki. Znani leworęczni muzycy i malarze to np. Ludwig van Beethoven, Niccolo Paganini, Jimmy Hendrix, Bob Dylan, Paul McCartney, Krzysztof Penderecki, Sting, Leonardo da Vinci, Rafael, Michał Anioł i Pablo Picasso. Leworęczni pisarze i poeci to m.in. Hans Christian Andersen, Wolfgang Goethe i Mark Twain, natomiast leworęczni aktorzy to np. Marilyn Monroe, Charlie Chaplin, Robert Redford, Robert de Niro i Angelina Jolie.

Osoby preferujące lewą rękę mają większe ciało modzelowate. Organ ten, łączący lewą i prawą półkulę, odpowiedzialny jest za przekazywanie informacji pomiędzy nimi. Szybsze przesyłanie impulsów nerwowych w mózgu to z kolei krótszy czas reakcji na bodziec zewnętrzny. Udowodniono, że leworęczni statystycznie powodują mniej wypadków drogowych, bo na zatłoczonej ulicy każda sekunda decyduje o tym, czy dojdzie do kolizji. Posługują się też sprawniej mapą i łatwiej znajdują w terenie drogę do celu, gdyż za postrzeganie przestrzeni, wyobraźnię i trójwymiar również odpowiada prawa półkula mózgu. Takie sytuacje pokazują, że mańkuci czasem mają „łatwiej''.

Kolejna różnica między lewo- a praworęcznymi przejawia się w odmiennym sposobie zapamiętywania. Niewiele osób wie, że szmaja lepiej zapamięta epizody, np. zdarzenia ze swojej pierwszej zagranicznej podróży, a gorzej u niego z pamięcią systematyczną, czyli opierającą się na przekazanych faktach. Zatem osoba leworęczna, kiedy nie może sobie przypomnieć jakiegoś faktu np. z historii, powinna wrócić myślami do czasu, kiedy się tego uczyła, do miejsca, okoliczności i wszystkiego, co temu towarzyszyło.

Naukowcy dowodzą również, że mańkuci mają większe szanse na osiągniecie sukcesu w sportach. Leworęczność to nie tylko bezwiedne wybieranie lewej ręki przy wykonywaniu większości czynności, ale też preferencyjne używanie całej lewej strony ciała, a więc i oka ucha, nogi czy stopy. I tak jak praworęczni sportowcy mają duże problemy, by zaktywizować mniej używaną stronę ciała, to leworęczni zazwyczaj nie mają z tym problemu. Szybka zmiana ręki czy nogi, aktywne i sprawne posługiwanie się nimi na przemian, może zaskoczyć praworęcznego przeciwnika. W takich dyscyplinach zespołowych jak koszykówka czy piłka nożna mańkut może być dla drużyny cennym zawodnikiem. Potwierdzeniem tego faktu mogą być osiągnięcia piłkarza Pelé czy koszykarza LeBron James'a. Co ciekawe, leworęczni mają większą szansę na przetrwanie też w walce indywidualnej, ponieważ praworęczni zawodnicy okazują się mniej sprawni w starciu z mańkutami. Wielu leworęcznych robi więc kariery w boksie, szermierce czy w tenisie.

Czy nie trafniej byłoby więc leworęcznych nazwać oburęcznymi? Mimo że świat jest przystosowany do praworęczności, mańkuci dobrze sobie w nim radzą. Nieprzewidywalność leworęcznego przeciwnika w sporcie może przekładać się na jego sukces, wrażliwość i pomysłowość przyjaciela jest zawsze w cenie, a  ponadprzeciętna kreatywność w pracy jest wymagana w wielu zawodach.

Drogie mamy, babcie i ciocie! Nie przekładajcie więc na siłę łyżeczki u waszej pociechy do prawej ręki, gdy chętniej chwyta ją lewą, bo to właśnie wasze dziecko ma szansę być mistrzem posługiwania się dwoma sztućcami już w przedszkolu, kiedy jego koledzy będą jedli wciąż tylko jedną łyżką.

Aleksandra Mieloch `

VI Liceum Ogólnokształcące 

im. Ignacego Jana Paderewskiego

w Poznaniu

------------------------------------------------------------------------------------------

Tekst powstał w ramach Akademii Młodego Dziennikarza, czyli cyklowi artykułów przygotowywanych przez licealistów.

Przeczytaj poprzedni artykuł!

TERAZ SERCE POZNANIA JEST Z PLEKSIGLASU, SZKŁA I STALI