Artykuł sponsorowany

Niejednokrotnie powrót do domu rodzinnego i zobaczenie na półce swojego ulubionego zbioru bajek przywołuje niesamowite wspomnienia. Co jednak, kiedy książka rozpada się w rękach, kartki z niej wylatują, a oprawa jest zniszczona i spękana? W takiej sytuacji nieocenioną pomocą staje się introligatornia.
Introligatornia to zakład, w który pracują profesjonaliści zajmujący się ratowaniem starych książek, oprawą nowych pozycji, a także projektowaniem i tworzeniem nowych pozycji.

Kilka słów o historii

Sztuka introligatorska sięga starożytności – najstarszy znany zabytek introligatorski pochodzi z III wieku naszej ery. Początkowe książki składały się ze złożonych pergaminów, które obszywano skórą. Następnym krokiem było zabezpieczanie obwolut za pomocą deseczek albo fragmentów kości słoniowej. Dużą rzadkością były kodeksy – ręcznie pisane księgi oprawiane w bogato zdobione okładki z klejnotami, złoceniami oraz płaskorzeźbami. Introligatorstwo w trakcie rozwoju słowa pisanego podążało dwoma ścieżkami. Jedna prowadziła do stworzenia ksiąg o jak najlepszej trwałości. Powstawały wtedy księgi oprawiane w okładziny obciągnięte skórą z solidnie wszytymi kartami. Niestety, w tym czasie rozwijała się również druga forma introligatorstwa. Władcy i królowie chcieli, by ich księgi były bogato zdobione, co doprowadziło do wypaczenia formy. Obficie zdobione księgi przestały chronić karty, ponieważ pełne klejnotów okładki stały się zbyt ciężkie i nieforemne. Dopiero z czasem prawidłowe działania introligatorni dopasowywały zdobienie do wielkości oprawy i ilości kart. Dużym gwałtownym skokiem w rozwoju introligatorstwa jest oczywiście wynalezienie druku.

Różnorodne pomysły oraz inwencje doprowadziły do tego, jaką formę introligatorstwo ma teraz. Jakkolwiek nie byłaby współczesna, to wciąż pozostaje połączeniem sztuki z rzemiosła. Naprawa i oprawianie książek wymagają precyzyjnych umiejętności oraz specjalistycznej wiedzy tak, aby książka była trwała i elegancka. Jednocześnie każde działanie wymaga od introligatora zdolności artystycznych oraz poczucia estetyki. Niejednokrotnie konieczne jest odtwarzanie brakujących fragmentów grafik i czcionek ręcznie. Natomiast podczas tworzenia nowych opraw konieczne jest wyczucie stylu, które pozwoli na połączenie praktycznych elementów z wyobrażeniem klienta o produkcie końcowym.

Naprawić czy wyrzucić?

Praktycznie każdą istniejącą książkę można naprawić, jednak wiążą się z tym pewne ograniczenia. Jednak profesjonalna introligatornia na pewno sprawi, że ważna książka zyska nowe życie. Naprawa książki może odbyć się na dwa sposoby: konserwacja lub restauracja. Celem konserwacji jest przedłużenie funkcjonalności książki z jednoczesną jak najmniejszą ingerencją w jej zmiany fizyczne. Natomiast restauracja to przywrócenie książki do stanu pierwotnego lub jego wyobrażenia przez konserwatora. Najważniejszą i łączącą obie te techniki cechą jest ich odwracalność. Dzięki niej w momencie pojawienia się lepszej techniki oprawiania książki kolejna introligatornia może poprawić jej stan. Procedura ratowania zniszczonej książki jest pracochłonna. W początkowej fazie konieczne jest usunięcie wszelkich śladów napraw wykonanych przez nieprofesjonalistów. Po oczyszczeniu papieru i okładek ze zbędnych substancji należy do łatania dobrać papier o odpowiednim kolorze i grubości. Sklejanie musi być wykonane dokładnie i tak, aby uniknąć pogrubienia grzbietu. Arkusze po zbiciu i prasowaniu są wszywane i oprawiane. Tak odnowiona książka może z powrotem trafić do rąk właściciela.

Introligatornia obecnie

Introligatornia oprócz napraw zajmuje się również tworzeniem nowych opraw. Obecnie te działania się główną formą pracy introligatorskiej, ponieważ koszty naprawy książek drukowanych masowo. Tworzenie nowych opraw introligatorskich nazywane jest poligrafią. Poligrafia w uproszczeniu to tworzenie produktów, które składają się z wkładu i okładki, ale okładka została wykonana w osobnym procesie. Poligrafia obejmuje projektowanie i produkcję kart menu dla restauracji i hoteli, oprawianie dokumentów notarialnych i sądowych, oprawianie zdjęć lub tworzenie niepowtarzalnych albumów pamiątkowych, ulotek i plakatów.

Przeczytaj poprzedni artykuł!

Jak rozpoznać dobry matrix kreatynowy?